កាតាកាណា

កាតាកាណា​​​ (片仮名, カタカナ, かたかな (Katakana)) គឺជាតួអក្សរសម្រាប់សំឡេងជាភាសាជប៉ុនមួយប្រភេទ និងអាចត្រូវបានសរសេរជំនួសសំឡេងជាភាសាបរទេសដូច​គ្នា អក្សរកាតាកាណាបានទទួលការសរសេរភាសាអៃនុដែលគឺជាភាសារបស់ជនជាតិភាគតិចនៅភាគខាងជើងរបស់កោះហុកកៃដូ

ការប្រើ

អក្សរកាតាកាណាមាននិមិត្តសញ្ញា ​48 តួ​ ក្នុងយុគសម័យដើមស្គាល់ដោយឈ្មោះ​ ការសរសេររបស់ប្រុស កាតាកាណាប្រើនិងពាក្យខ្ចីដែលមិនបានមកពីភាសាចិនជាភាគច្រើន រួមទាំងការធ្វើត្រាប់តាមសំឡេង ឈ្មោះពីភាសាផ្សេង ការសរសេរតាមទូរលេខ និងការបន្លិចពាក្យ (វិធីដូចគ្នានឹងការប្រើអក្សរធំជាភាសាអង់គ្លេស។) មុន​ពេលនោះពាក្យខ្ចីទាំងអស់សរសេរជាមួយអក្សរកាន់ជិ ត្រូវបានប្រើក្នុងករណីជាច្រើន គឺ

• ធ្លាប់សរសេរពាក្យដែលខ្ចីពីភាសាបរទេស ឈ្មោះជនជាតិបរទេស និងឈ្មោះកន្លែងនៅបរទេសដែលជាអសាធារណនាម ដូចជា ホテル (ហូតេរុ ឬ Hotel)
• ប្រើសរសេរពាក្យដែលធ្វើត្រាប់តាមសំឡេងនៅក្នុងធម្មជាតិ ដូចជា ワン ワン (វ៉ាំង វ៉ាំង សំឡេងព្រុសរបស់ឆ្កែ)
• ប្រើសរសេរឈ្មោះជប៉ុន (和名) របស់សត្វនិងរ៉ែ ដូចជា カルシウム (ការូស៊ីអ៊ុមុ ឬ កាល់ស្យូម)
• ប្រើក្នុងឯកសារមុនសង្គ្រាមលោកលើកទី 2 (ប្រើរួមជាមួយតួអក្សរកាន់ជិ)
• ប្រើក្នុងទូរលេខ និងប្រព័ន្ធ​កុំព្យូទ័រនៅមុនខែសីហាឆ្នាំ 1988 ដែលប្រព័ន្ធតួអក្សរពហុបៃមិនទាន់ត្រូវបានប្រើទេ (ដូចជា យូនីកូដ)

ប្រភព

ប្រភពដើមរបស់កាតាកាណាពីអក្សរចិន

តួអក្សរកាតាកាណាត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅយុគសម័យហេអាំង ដកស្រង់ចេញពីផ្នែកមួយរបស់តួអក្សរកាន់ជិដែលបង្កើតឡើងពីអក្សរចិនដែលប្រើដោយព្រះភិក្ខុដើម្បីបង្ហាញការបញ្ចេញសំឡេងអក្សរចិនដែលត្រឹមត្រូវប្រហែលឆ្នាំ 857 ពេល​ចាប់ផ្តើមមាននិមិត្តសញ្ញាជាច្រើនដែលបង្ហាញសំឡេងដូចគ្នា ប៉ុន្តែយូរ ៗ ទៅ អក្សរត្រូវបានធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងប្រហែលឆ្នាំ 1357 មាននិមិត្តសញ្ញា 1 តួ ក្នុង 1 ព្យាង្គតែប៉ុណ្ណោះ ពាក្យថា កាតាកាណា មានន័យថាអក្សរព្យាង្គដែលគឺជាផ្នែក (របស់កាន់ជិ)

តារាងកាតាកាណា

ស្រៈនិងព្យញ្ជនៈ					yōon
ア អៈ, អា	イ អ៊ិ	ウ អ៊ុ, អ៊ឹ	エ អេ, អិ	オ អុ	ャ យ៉ៈ, យ៉ា	ュ យុ, យឹ	ョ យ៉ុ
カ ខៈ, ខា, កៈ, កា	キ ឃិ,​ គិ	ク ឃុ, ឃឹ, គុ, គឹ	ケ ខេ, ខិ, កេ, កិ	コ ខុ, កុ	キャ ខ្យា, ក្យា	キュ ឃ្យុ, ឃ្យឹ, គ្យុ, គ្យឹ	キョ ខ្យុ, ក្យុ
サ សៈ, សា	シ ស៊ិ	ス ស៊ុ, ស៊ឹ	セ សេ, សិ	ソ សុ	シャ ស្សា​ (សា)	シュ ស្ស៊ុ​ (ស៊ុ), ស្ស៊ឹ​ (ស៊ឹ)	ショ ស្សុ (សុ)
タ ថៈ, ថា, តៈ, តា	チ ឈិ, ជិ	ツ ត្ស៊ឹ, ត្ស៊ុ, ស៊ឹ, ស៊ុ	テ ថេ, ថិ, តេ, តិ	ト ថុ, តុ	チャ ឆា, ចា	チュ ឈុ, ឈឹ, ជុ, ជឹ	チョ ឆុ, ចុ
ナ ណៈ, ណា	ニ និ	ヌ នុ, នឹ	ネ នេ, ណិ	ノ ណុ	ニャ ណ្យា, ញ៉ា	ニュ ន្យុ, ន្យឹ, ញុ, ញឹ	ニョ ណ្យុ, ញ៉ុ
ハ ហៈ, ហា	ヒ ហ៊ិ	フ ហ៊្វុ, ហ៊្វឹ, ហ៊ុ, ហ៊ឹ (ឬ ហ្វុ, ហ្វឹ)	ヘ ហេ, ហិ	ホ ហុ	ヒャ ហ្យា	ヒュ ហ៊្យុ, ហ៊្យឹ	ヒョ ហ្យុ
マ ម៉ៈ, ម៉ា	ミ មិ	ム មុ, មឹ	メ មេ, ម៉ិ	モ ម៉ុ	ミャ ម្យ៉ា	ミュ ម្យុ, ម្យឹ	ミョ ម្យ៉ុ
ヤ យ៉ៈ, យ៉ា	យិ1	ユ យុ, យឹ	យេ, យ៉ិ1	ヨ យ៉ុ
ラ រ៉ៈ, រ៉ា, ឡៈ, ឡា	リ រិ, លិ	ル រុ, រឹ, លុ, លឹ	レ រេ, រ៉ិ, លេ, ឡេ, ឡិ	ロ រ៉ុ, ឡុ	リャ រ្យ៉ា, ល្យា	リュ រ្យុ, រ្យឹ, ល្យុ, ល្យឹ	リョ រ្យ៉ុ, ល្យ៉ុ
ワ វ៉ៈ, វ៉ា	(ヰ) ウィ វិ	វុ, វឹ1	(ヱ) ウェ វេ, វ៉ិ	(ヲ) ウォ វ៉ុ
				ン -ន, -ង, -ម, -ំ
ガ ហ្កៈ, ហ្គា, ង៉ៈ, ង៉ា	ギ ហ្គិ, ងិ	グ ហ៊្គុ, ងុ, ហ្គឹ, ងឹ	ゲ ហ្គេ, ងេ, ង៉ិ	ゴ ហ្គុ, ហ្គោ, ង៉ុ	ギャ គ្យា, ង្យ៉ា	ギュ គ្យុ, គ្យឹ, ង្យុ, ង្យឹ	ギョ ក្យុ, ង្យ៉ុ
ザ ហ្សៈ, ហ្សា	ジ ជិ	ズ ហ្ស៊ុ, ហ្ស៊ឹ	ゼ ហ្សេ, ហ្សិ	ゾ ហ្សុ	ジャ ចា	ジュ ជុ, ជឹ	ジョ ចុ
ダ ដៈ, ដា	ヂ ជិ	ヅ ហ្ស៊ុ, ហ្ស៊ឹ	デ ដេ, ឌេ, ដិ	ド ដុ
バ បៈ, បា	ビ ប៊ិ	ブ ប៊ុ, ប៊ឹ	ベ បេ, បិ	ボ បុ	ビャ ប្យា	ビュ ប៊្យុ, ប៊្យឹ	ビョ ប្យុ
パ ផៈ, ផា, ប៉ៈ, ប៉ា	ピ ភិ, ពិ	プ ភុ, ភឹ, ពុ, ពឹ	ペ ផេ, ភេ, ផិ, ពេ, ប៉ិ	ポ ផុ, ប៉ុ	ピャ ផ្យា, ប៉្យា	ピュ ភ្យុ, ភ្យឹ, ព្យុ, ព្យឹ	ピョ ផ្យុ, ប៉្យុ
(ヷ) ヴァ va វ៉ាក់, វ៉ា	(ヸ) ヴィ vi វិ	ヴ vu វុ, វឹ	(ヹ) ヴェ ve វេ, វ៉ិ	(ヺ) ヴォ vo វ៉ុ
			ジェ ចេ, ជេ, ចិ
			シェ ស្សេ (សេ), ស្សិ (សិ)
			チェ ឆេ, ឈេ, ឆិ, ចេ, ជេ, ចិ
	ティ ធិ, ទិ	トゥ ធុ, ទុ, ធឹ, ទឹ				テュ ធ្យុ, ទ្យុ, ធ្យឹ, ទ្យឹ
	ディ ឌិ	ドゥ ឌុ, ឌឹ				デュ ឌ្យុ, ឌ្យឹ
ツァ ត្សា	ツィ ត្ស៊ិ		ツェ ត្សេ	ツォ ត្សុ
ファ ហ្វា	フィ ហ្វី, ហ៊្វី		フェ ហ្វេ, ហ្វិ	フォ ហ្វុ		フュ ហ្វ៊ុ, ហ៊្វ្យុ

¹ យុគសម័យមេជីដំបូងបានស្នើឱ្យប្រើអក្សរកាតាកាណា ​ ប៉ុន្តែការផ្តល់ជូនបានធ្លាក់ចុះ